Liên tiếp trong thời gian ngắn, nhiều người trẻ bị đột quỵ xuất huyết não, nguyên nhân chủ yếu do “sát thủ thầm lặng” mang tên tăng huyết áp.
Phó giáo sư Nguyễn Huy Thắng - Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam cho biết, trong thời gian vừa qua, ông liên tục nhận được thông tin các ca đột quỵ ở người trẻ. Một bệnh nhân nữ sinh năm 2001 vào viện cấp cứu trong tình trạng đau đầu dữ dội. Bác sĩ chẩn đoán đột quỵ xuất huyết não, hiện người bệnh đang thở máy.
Phó giáo sư Thắng chia sẻ, các bác sĩ vẫn đang hồi sức tích cực cho bệnh nhân nhưng cơ hội hồi tỉnh mỏng manh, nếu cứu sống được, di chứng vẫn nặng nề. Gia đình "khóc hết nước mắt" vì người bệnh còn trẻ, cao huyết áp không uống thuốc.
Phó giáo sư Nguyễn Huy Thắng khám bệnh cho bệnh nhân.
Trường hợp khác là nữ bệnh nhân 38 tuổi được người thân chuyển đến từ Cần Thơ. Phim chụp CT cho thấy hình ảnh xuất huyết rất lớn bán cầu T. Với thể tích máu lớn như vậy, khả năng cứu sống gần như bằng không. Cô đến phòng cấp cứu trong tình trạng hôn mê sâu, đồng tử giãn 2 bên, huyết áp 240 mmHg. Gia đình hoàn toàn không biết bệnh nhân đã bị tăng huyết áp trước đó. Cấp cứu vào buổi trưa, đến chiều, các y bác sĩ giải thích không thể cứu được nên gia đình đã đưa bệnh nhân về lo hậu sự.
Phó giáo sư Thắng cho biết, từ tháng 11 tới nay, ông liên tục nhận được các cuộc gọi “gửi gắm” người thân bị đột quỵ, đa phần đều là chảy máu não và bệnh nhân còn rất trẻ, có tiền sử tăng huyết áp.
Đột quỵ có hai thể là nhồi máu não và xuất huyết não. Cho đến nay, y học hiện đại vẫn gặp khó khăn với cấp cứu xuất huyết não. Tỷ lệ tử vong cao, di chứng nhiều.
Nghiên cứu Enrich của Giáo sư Gustavo Pradilla công bố tại nghị thường niên Phẫu thuật Thần Kinh Mỹ cho thấy phẫu thuật chọc hút xâm lấn tối thiểu có thể cho hiệu quả khác biệt so với điều trị nội khoa đơn thuần. Tuy nhiên, ít bệnh viện tại Việt Nam (đặc biệt là bệnh viện công lập) có thể thực hiện kỹ thuật này theo đúng quy trình vì gặp khó khăn về dụng cụ. Khi gặp bệnh nhân xuất huyết não, các thầy thuốc đều hiểu, điều trị nội khoa bảo tồn tác động rất ít đến diễn tiến bệnh.
Vì vậy, dự phòng xuất huyết não được xem là vấn đề quan trọng. Trong đó, tăng huyết áp là “thủ phạm” gây ra hơn 90% trường hợp xuất huyết não. Việc kiểm soát chặt huyết áp là chiếc chìa khóa vàng trong điều trị phòng ngừa.
Theo khuyến cáo hiện nay của Hội Đột quỵ Mỹ, huyết áp nên được duy trì dưới 130/80 mmHg đối với các bệnh nhân có tiền căn xuất huyết não. Trên những bệnh nhân tiền căn đột quỵ có mức huyết áp bình thường dưới 120 mmHg.
Theo y văn, 70% trường hợp đột quỵ có thể tránh được nếu được dự phòng sớm, đối với xuất huyết não tỷ lệ này còn lớn hơn. Mức huyết áp tâm thu ổn định trong khoảng 90-120 mmHg giúp người bệnh tránh biến cố.
Tuy nhiên, trên thực tế tại Việt Nam, bác sĩ Thắng cho biết việc tuân thủ điều trị, đặc biệt ở người trẻ, là trở ngại rất lớn. Hầu hết người bị tăng huyết áp đều không có triệu chứng trước khi đột quỵ. Nhiều bệnh nhân trẻ đến khám với huyết áp 240 mmHg nhưng vẫn không có biểu hiện gì khác lạ.
Tăng huyết áp ở người trẻ có nhiều nguyên nhân. Trong đó, ăn nhiều thức ăn nhanh, chế biến mặn dễ gây tăng huyết áp.
Đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi động mạch não bị nứt vỡ và chảy máu vào nhu mô não. Trong vòng vài phút, các tế bào não chết đi gây ra các biến chứng về thần kinh và vận động liên quan đến vùng não bị tổn thương. Triệu chứng là đột ngột buồn nôn, nôn, đau đầu, nhanh chóng thay đổi ý thức, hôn mê.